Naruszenie praw autorskich – jak się bronić?
Naruszenie praw autorskich innych osób to już codzienność. Dlatego dziś chciałabym skupić się na prawach autorskich. Skłoniła mnie do tego swoista „plaga” naruszeń praw autorskich wśród moich klientów, która miała niedawno miejsce. Zacznijmy jednak od początku i spójrzmy na ten temat z perspektywy autora.
Tworzysz treści, najpierw poświęcasz wiele czasu na pracę koncepcyjną. Następnie przygotowujesz, a na samym końcu udostępniasz lub sprzedajesz swój utwór. Bycie Twórcą to żmudna praca, na której końcu jest Twój produkt – wytwór Twojej wyobraźni i wiedzy. Poświęcasz wiele energii, wiedzy oraz serca w stworzenie wartościowej treści i… okazuje się, że ktoś ją kopiuje i udostępnia jako swoją.
Frustrujące, denerwujące i deprymujące prawda? Znam to bardzo dobrze! Znam to, bo także jestem twórcą. Codziennie tworzę i udostępniam dla Ciebie nowe treści i produkty, ale jestem także prawniczką. Dlatego wiem jak się przed takimi działaniami bronić.
W dzisiejszym artykule chcę podzielić się z tobą tą wiedzą, abyś był świadomy problemu i umiał z nim walczyć. Dowiesz się, czego możesz żądać w sytuacji naruszenia Twoich praw autorskich, podzielę się z tobą także przykładami z mojej pracy zawodowej i dowiesz się — jak w rzeczywistości wygląda proces dochodzenia swoich praw.
Czy treści zamieszczana w Internecie są przedmiotem ochrony praw autorskich?
Prawo autorskie chroni autora dzieła. To on ma prawo do decydowania o sposobie udostępniania i użytkowania dzieła oraz czerpania z niego korzyści finansowych. Wyłączając oczywiście sytuacje, gdy autor przenosi autorskie prawa majątkowe na osobę trzecią, ale to temat na osobny artykuł. Dziś skupimy się na naruszeniach.
Przedmiotem ochrony praw autorskich jest każdy utwór wyrażony słownie, znakiem graficznym, czy symbolem. Bez znaczenia ma tutaj forma oraz miejsce udostępnienia. Ochrona przysługuje zatem także w przypadku treści zamieszczanych w sieci. Także tych bezpłatnych!
Prawo chroni zarówno osobiste jak i majątkowe prawa autora.
W kontekście praw osobistych autor, zgodnie z przepisami ustawy, ma prawo do oznaczania dzieła swoim nazwiskiem lub pseudonimem oraz nienaruszalności formy i treści utworu. To autor także decyduje o pierwszym udostępnieniu utworu oraz sprawuje nadzór nad korzystaniem z utworu.
Jeśli chodzi o prawa majątkowe, obejmują one prawo do korzystania i rozporządzania oraz pobierania wynagrodzenia za korzystanie z dzieła. Prawo to dotyczy wszystkich pól eksploatacji, w tym także utrwalania, zwielokrotniania utworu, obrót oryginałem lub egzemplarzami oraz rozpowszechnianie utworu.
Kopiowanie to naruszenie praw autorskich!
Z zakresu praw autorskich wynika zatem, że kopiowanie treści, w tym treści z Internetu, stanowi naruszenie praw autorskich. Jeśli stanowią utwór, a zazwyczaj tak jest. Może zatem pociągnąć za sobą odpowiedzialność cywilną, a także karną. Osoba, która „zapożycza” treści od innego twórcy powinna zatem liczyć się z konsekwencjami!
Co zrobić gdy Twoje treści zostały skopiowane?
W przypadku zauważenia naruszenia najważniejsza jest reakcja. Jest ona istotna nie tylko z punktu widzenia Twojego, jako twórcy, ale także wpływu, jakie Twoja reakcja może mieć na świadomość i moralność osoby dopuszczającej się naruszenia oraz innych odbiorców. Pokazujesz w ten sposób brak swojej obojętności na naruszanie przepisów prawa, możesz także wpłynąć na zmianę zachowania takiej osoby oraz zapobiec tego typu zachowaniom w przyszłości. Jest to zatem także element solidarności z innymi twórcami i pokazanie swojego sprzeciwu wobec braku poszanowania praw autorskich.
Twoje działanie powinno mieć jednak określoną kolejność. Po pierwsze, zwróć się do osoby, która dopuściła się naruszenia. W ten sposób nie tylko dasz jej szansę na ewentualną refleksję i zakończenie sprawy w sposób polubowny, ale będzie to także dodatkowym atutem i dowodem na próbę pozasądowego rozwiązania sporu, w przypadku gdy pojawi się konieczność dochodzenia Twoich praw przed sądem.
W wezwaniu do zaprzestania naruszania praw autorskich opisz dokładnie zaistniałą sytuację, wskaż także, że jesteś podmiotem praw autorskich dzieła oraz określ — czego oczekujesz od naruszyciela. Dopiero po tak wystosowanym piśmie, w przypadku braku reakcji ze strony sprawcy, możesz wystąpić na drogę sądową.
Twoje roszczenia nie mogą oczywiście wykraczać poza te, przewidziane przez prawo.
Z jakimi roszczeniami możesz wystąpić wobec osoby naruszającej Twoje prawa autorskie
W ustawie wyraźnie określone zostały roszczenia z jakimi może wystąpić autor w przypadku naruszenia jego zarówno osobistych jak i majątkowych praw autorskich.
I tak osoba, której naruszone zostały autorskie prawa osobiste, może żądać:
- zaniechania naruszeń;
- usunięcia skutków naruszenia, w tym w szczególności oświadczenia o odpowiedniej formie oraz treści (przeprosin);
- oraz, w przypadku gdy naruszenie było zawinione, zapłaty określonej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia lub zobowiązania sprawcy do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Uprawniony, którego naruszone zostały autorskie prawa majątkowe, może z kolei żądać:
- zaniechania naruszania;
- usunięcia skutków naruszenia;
- naprawienia wyrządzonej szkody, a więc odszkodowania. Przy czym może ono zostać określone na zasadach ogólnych, czyli zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego lub poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwu krotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione — trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
- wydania uzyskanych korzyści.
Niezależnie od powyższych roszczeń, uprawniony z tytułu naruszenia praw majątkowych może się domagać jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie lub podania do publicznej wiadomości części, albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd.
Case study, czyli przypadki moich Klientów
Na początku wspomniałam, że do dzisiejszego artykułu skłoniło mnie życie, czyli ostatnie sprawy moich Klientów. Chciałabym zatem podzielić się z Tobą realnymi przypadkami, które w ostatnim czasie spotkały klientów kancelarii #LBO.
Kopiowanie regulaminu
Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, w której to mój Klient posądzony został o bezprawne użycie regulaminu sprzedaży innego podmiotu. W tym przypadku była to firma, która zajmuje się tworzeniem i sprzedażą tego typu dokumentów dla innych firm z branży e-commerce (podobnie jak moja Kancelaria). Nie chcę oceniać dziś winy za naruszenie. Chciałam jedynie pokazać Ci jako przykład fragment pisma, jakie otrzymał mój Klient oraz roszczenia, z jakimi wystąpił poszkodowany podmiot.
Jakie żądania przedstawiono w tej sprawie?
- Usunięcie skutków naruszenia poprzez:
a) przeprosiny
b) zawarcie umowy dotyczącej korzystania lub zaprzestania korzystania z „zapożyczonych” materiałów - Naprawienie wyrządzonej szkody poprzez zapłatę kwoty 5.998 zł, odpowiadającej dwu krotności wynagrodzenia, które byłoby należne za korzystanie z utworu
Sprawa zakończyła się negocjacjami. Dzięki odpowiednio wyszukanej argumentacji udało nam się zmniejszyć żądaną kwotę (kilka tysięcy złotych). Nie było mowy jednak o całkowitym uniknięciu „kary”, gdyż do naruszenia rzeczywiście doszło. Jak wiesz, „z pustego i Salomon nie naleje”…
- Regulamin (wzór) rzeczywiście nie został kupiony tylko skopiowany.
- Podmiot uprawniony bardzo łatwo może odnaleźć swoje skopiowane regulaminy w sieci. Obecnie mamy różne sprawne narzędzia służące do tego celu. Poza tym wystarczy przeglądarka Google i szukanie po frazie…
- Po wyszukaniu naruszyciela sprawdzeniu w bazie swoich Klientów, że nie kupił regulaminu, zrobiono screen strony www u notariusza i wraz z wezwaniem do zapłaty odszkodowania przesłano do naruszyciela.
To pokazuje, że nie warto kopiować regulaminów czy polityk prywatności, bo można zapłacić, zamiast kilkuset złotych – kilka tysięcy…
Argumenty, jakie zaproponowałam, aby zmniejszyć kwotę odszkodowania — pozostawię dla siebie. Zresztą każdorazowo wymagają one analizy konkretnego przypadku.
Kopiowanie treści kursu online
Kolejnym przykładem z życia wziętym jest przykład Klientki, która zwróciła się do kancelarii, ponieważ skopiowano zadania ze stworzonego przez nią kursu online. Firma Klientki stworzyła platformę z kursami online.
Okazało się, że ktoś, w ramach swojego konta na Instagramie prowadzi sprzedaż materiałów przygotowujących podobnych do tworzonych przez Klientkę. Na profilu, który prowadzi tę działalność — widnieje informacja, że materiały to zbiór notatek autorki profilu, które zamieszczone zostały na platformie — Dysk Google, do której ona odpłatnie udziela dostępu. W rzeczywistości jej materiały stanowiły kopie materiałów dostępnych w ramach kursu online mojej Klientki. Dokonaliśmy analizy porównawczej materiałów z Dysku Google tej osoby oraz treści kursu Klientki, co jedynie potwierdziło wystąpienie naruszenia.
Kolejnym krokiem było wystosowanie pisma, w którym kluczowym było sformułowanie i przedstawienie roszczeń wobec sprawcy naruszenia.
Czego żądamy:
- zaprzestania naruszenia
- usunięcia materiałów bazujących na utworze Klientki z sieci
- usunięcia skutków naruszenia poprzez złożenie przeprosin o odpowiedniej treści
- zapłaty zadośćuczynienia
- wydania uzyskanych wskutek naruszenia korzyści
Roszczenia obejmowały aż 4 strony pisma, natomiast cała jego treść to aż 16 stron. Obecnie oczekujemy na odpowiedź ze strony sprawcy, a w razie jej braku sprawa trafi do sądu. Podstawę pozwu stanowiły będą roszczenia, które znalazły się w wezwaniu, co najlepiej świadczy, że dobrze sformułowane wezwanie do zaprzestania naruszeń jest kluczowe w całej sprawie związanej z naruszeniem praw autorskich!
Naruszenie praw autorskich – podsumowanie
Na koniec oczywiście muszę wspomnieć, że nie należy czekać, aż Twoje prawa zostaną naruszone. Należy się chronić i podejmować działania prewencyjne, które zabezpieczą Cię przed naruszeniem. Wśród nich wymienić można umowę o zachowaniu poufności czy chociażby notę prawną.
Temat ten szerzej poruszałam już w jednym ze wcześniejszych artykułów, więc nie pozostaje mi nic innego jak Cię do niego zaprosić. Link znajdziesz <<TUTAJ>>.
Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji z radcą prawnym w tym zakresie skontaktuj się ze mną. Z przyjemnością omówię z Tobą WYBRANE TEMATY od strony prawno-praktycznej.
Napisz do mnie tutaj >> kontakt@legalnybiznesonline.pl
Wszystkiego Legalnego!
Ilona Przetacznik
Stan prawny na dzień: 11.04.2022
