Legalne korzystanie z AI. Czy używanie narzędzi sztucznej inteligencji jest legalne?

Czas czytania: 12 minut

Jeszcze do niedawna sztuczna inteligencja (AI) kojarzyła się nam z filmami typu science fiction czy historiami o robotach, które mogą przejąć świat. Od niedawna jednak sztuczna inteligencja, w związku z powstawaniem coraz to nowszych programów opartych właśnie o jej działanie, czy tego chcemy, czy nie, staje się częścią naszego życia.

Obecnie sztuczna inteligencja to nie tylko nierealne scenariusze z filmów. To także narzędzia, które na co dzień mogą ułatwić naszą pracę i naukę lub szybko i sprawnie odpowiedzieć na nurtujące nas pytania bez konieczności mozolnego przeglądania setek wyników wyszukiwania pojawiających się w Google.

Ale jak skutecznie, a przede wszystkim bezpiecznie korzystać ze sztucznej inteligencji w obliczu prawa? Co z ochroną praw autorskich? Czy korzystanie z AI zawsze jest legalne? O tym właśnie opowiem Ci w tym artykule. 

Czym w ogóle są narzędzia AI?

O tym, że dostęp do wykorzystywania sztucznej inteligencji stał się już powszechny i może z niej skorzystać również przeciętny człowiek, nieposiadający szczególnych umiejętności informatycznych już wiemy. Jednak czym tak w zasadzie są narzędzia AI? 

Najprościej mówiąc narzędzia AI to aplikacje, które wykorzystują specjalne algorytmy oraz posiadane bazy danych. Są zdolne do wykonania czynności, które jeszcze do niedawna były możliwe do wykonania wyłącznie przez człowieka. Są to takie czynności jak:

• stworzenie obrazu/grafiki, 

• komunikacja online z użytkownikami portalu społecznościowego, 

• napisanie wiersza lub

• stworzenie strategii marketingowej dla firmy. 

Narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję – jakie narzędzia AI są dostępne na rynku?

Ze względu na rosnące zainteresowanie sztuczną inteligencją, która, coraz bardziej ułatwia ludzkie życie, powstają coraz to nowsze narzędzia AI, które są powszechnie dostępne dla użytkowników Internetu. Takie narzędzia są dostępne w wersji płatnej jak i darmowej. Poniżej przedstawiam kilka najbardziej popularnych narzędzi AI: 

• Chat GPT – to chatbot stworzony przez OpenAI, którego funkcje umożliwiają prowadzenie „rozmowy” z korzystającymi z niego użytkownikami.  Udziela możliwie najobszerniejszej odpowiedzi na zadawane przez użytkowników pytania. Chat GPT występuje w dwóch wersjach: darmowej i płatnej. 

• Midjourney – Midjourney to ciekawe w użyciu narzędzie AI, które umożliwia korzystającym z niego użytkownikom generowanie obrazów przy użyciu sztucznej inteligencji. Użytkownik wydaje komunikat tekstowy, stanowiący opis istotnych elementów, które mają znaleźć się na obrazie. Do niedawna to narzędzie było darmowe. Jednak z uwagi na liczne deepfake’i, które zostały wygenerowane za pośrednictwem Midjourney i doprowadziły do chaosu informacyjnego w Internecie, twórcy zdecydowali się na pobieranie opłat za korzystanie z narzędzia. 

• Jasper.ai – to zaawansowane narzędzie AI, które zostało zaprojektowane w taki sposób, aby rozumieć ludzki język. Na podstawie komunikatów wydawanych przez użytkowników symuluje ludzki sposób myślenia, co umożliwia narzędziu tworzenie precyzyjnych tekstów, artykułów, analizy danych itp. Jasper.ai oferuje darmowy okres próbny, po upływie którego, użytkownik musi wykupić jeden z dostępnych na stronie planów. 

Przedstawione narzędzia to tylko kilka przykładów. Na rynku dostępnych jest o wiele więcej narzędzi oferujących przeróżne funkcje, m.in:

• weryfikowanie prawidłowego stosowania gramatyki w tekstach pisanych w obcym języku;
• ułatwienie procesu odpowiadania na wiadomości e-mail;
• tworzenie prezentacji. 

Akademia #Legalnej Strefy Biznesu

Akademia #Legalnej Strefy Biznesu to platforma, na której znajdziesz szkolenia eksperckie z takich zakresów jak: psychologia biznesu, tworzenie skutecznych stron www i landing page, a także social mediów i marketingu, a także szkolenia prawne dotyczące legalnego prowadzenia biznesu czy pozyskiwania klientów zgodnie z RODO.

Jedna platforma, która rozwinie Twój biznes od początku do końca.

Jeśli legalne korzystanie z AI interesuje Cię bardziej, to obecnie na platformie znajdziesz szkolenie Krzysztofa Goneta “Zakładanie i wykorzystanie ChatGPT. Przydatne narzędzia AI”. Kolejne szkolenia już niedługo, dlatego zajmij swoje miejsce w Akademii #Legalnej Strefy Biznesu i rozwijaj swój biznes ze szkoleniami eksperckimi i prawnymi.

Jakie przepisy prawne możemy odnieść do sztucznej inteligencji i czy nie poruszamy się obecnie w próżni?

Na chwilę obecną, mając na uwadze fakt, że nadal musimy czekać na uregulowanie prawnych kwestii sztucznej inteligencji, warto się zastanowić czy jakiekolwiek prawo chroni użytkowników narzędzi AI. Większość prawników w rozmowach na temat regulacji prawnych, które można odnieść do sztucznej inteligencji, wskazuje przede wszystkim na prawa autorskie. 

Biorąc pod uwagę fakt, że wielu z użytkowników korzystających ze sztucznej inteligencji wykorzystuje jej narzędzia właśnie do celów kreatywnych m.in. tj. pisanie e-book’ów, tworzenie treści na bloga czy grafik zaczęto rozważać, jak można odnieść regulacje związane z prawami autorskimi do treści tworzonych przez narzędzia AI. Jakie wnioski wysnuto? O tym dowiesz się więcej w dalszej części artykułu 🙂

Oprócz praw autorskich, w miarę rozwoju narzędzi sztucznej inteligencji zaczęto również zastanawiać się nad zależnością pomiędzy „uczeniem się” narzędzi AI a danymi osobowymi. Na rozwinięcie tego zagadnienia nie trzeba było długo czekać.

Do europejskich organów nadzoru w zakresie danych osobowych wpłynęły już skargi na nieprzestrzeganie RODO przez twórców Chatu GPT. Problemy zgłaszane do organów odnosiły się m.in. do braku realizacji praw osób, których dane dotyczą, a także braku reakcji twórców na wnioski tych osób. Powyższe pozwala zatem stwierdzić, że w zakresie narzędzi AI możemy również odnieść się do przepisów RODO.

Płatna czy darmowa wersja narzędzi AI?

Jak widać na powyższych przykładach, często twórcy nie dają nam wyboru co do tego, czy chcemy korzystać z płatnej, czy darmowej wersji narzędzia. Jednak nie jest to zasadą, gdyż np. w przypadku Chatu GPT dostępna jest zarówno wersja płatna jak i darmowa.

Ale jaka jest różnica?

Płatna wersja Chatu GPT jest, najogólniej mówiąc, bardziej precyzyjna. Twórcy tego narzędzia sami wskazują, że płatna wersja lepiej rozumie wydawane przez użytkowników komendy. Ponadto, co w przypadku narzędzi AI jest szczególnie ważne, jest bezpieczniejsza, tj. przede wszystkim nie pomaga użytkownikom w łamaniu prawa.

W jaki sposób Chat GPT jeszcze gwarantuje Ci bezpieczeństwo?

Open AI w ramach płatnej wersji Chatu GPT zapewnia również większe bezpieczeństwo danych poprzez: 

• możliwość zarządzania swoimi danymi, które udostępniane są w ramach korzystania z Chatu, a które nie będą udostępniane pozostałym użytkownikom;

• wyłączenie możliwości uczenia się Chatu GPT na podstawie zamieszczonych zapytań.

Ponadto płatna wersja oferuje możliwość wprowadzania zapytań w wielu językach. Oznacza to, że korzystanie z płatnej wersji narzędzia umożliwia użytkownikom więcej funkcji oraz jego precyzyjniejszą pracę, a także często zapewnia bezpieczniejsze warunki korzystania z niego. 

Dzieła stworzone przez sztuczną inteligencję a prawo autorskie. Kto prawnie jest autorem utworu wykonanego przez sztuczną inteligencję?

Co z prawami autorskimi przy wykorzystywaniu narzędzi AI?

Prawa autorskie w kontekście wykorzystywania narzędzi AI to jedna z najbardziej nurtujących kwestii od momentu, kiedy zaczęto powszechnie używać sztucznej inteligencji w Internecie. A więc jak to rzeczywiście jest?

Jakie prawa regulują kwestię praw autorskich w obliczu sztucznej inteligencji?

Zarówno polskie przepisy jak i przepisy unijne oraz międzynarodowe odnoszą prawa autorskie do efektów pracy człowieka. W tym zakresie prawo nie przewiduje żadnych wyjątków, które wskazywałyby na to, że sztuczna inteligencja może uzyskać prawa autorskie do utworu, z jednej prostej przyczyny – sztuczna inteligencja nie jest człowiekiem. 🙂

Czy sztuczna inteligencja posiada prawa do utworu?

W tej sprawie stanowisko zarówno polskich prawników jak i prawników z innych państw jest zgodne – sztucznej inteligencji nie przysługują prawa autorskie do wytworzonego utworu.

A dlaczego?

Tutaj odpowiedź jest jasna. Obowiązujące przepisy w zakresie prawa autorskiego mówią jednoznacznie, że przedmiotem ochrony praw autorskich jest efekt pracy człowieka. Natomiast AI człowiekiem nie jest, dlatego też nie można jej przyznać praw autorskich.

Potrzebujesz umowy z przeniesieniem praw autorskich?

Jeśli chcesz zadbać o prawa autorskie i ich poprawne przeniesienie, to koniecznie sprawdź umowę o dzieło z przeniesieniem autorskich praw majątkowych i zabezpiecz się! Znajdziesz ją TUTAJ.

Czy prawa do utworu przysługują twórcy narzędzia AI?

Skoro prawa autorskie do utworu nie przysługują sztucznej inteligencji, to może można przyznać prawa autorskie do utworu twórcy tego narzędzia? 

W tym przypadku odpowiedź ponownie będzie negatywna. Powszechne stanowisko w tym zakresie jest takie, że prawa autorskie do samego narzędzia tj. algorytmu i kodu w oparciu, o które narzędzie działa przysługują jego twórcy. Jednak nie jest on już autorem utworów wytworzonych przez to narzędzia.

Przede wszystkim, twórca narzędzia nie bierze udziału w samym tworzeniu utworu. Utwór powstaje na żądanie użytkownika, który to wydał komendę sztucznej inteligencji. Oznacza to, że twórca programu, poza samym zaprojektowaniem narzędzia AI nie bierze udziału w tworzeniu utworów przez to narzędzie. 

Czy wobec tego prawa autorskie do utworu przysługują użytkownikowi, który wystosował żądanie?

Skoro nie przysługują sztucznej inteligencji oraz twórcy narzędzia AI, to może użytkownikowi, który wydał żądanie? W tym przypadku sprawa jest nieco bardziej złożona.

Jeżeli chodzi o samo przekopiowanie utworu np. wiersza, który, na podstawie komendy użytkownika, wytworzyła sztuczna inteligencja, bez jakiegokolwiek wkładu twórczego użytkownika do samej jego treści, to w takim przypadku, na chwilę obecną, uznaje się, że użytkownikowi nie można przyznać praw autorskich do takiego utworu.

W jakich przypadkach można rozważać prawa autorskie użytkownika do utworu?

Czy istnieją wyjątki od zasady braku praw autorskich użytkownika do utworu wytworzonego przez narzędzie AI?

Toczą się dyskusje co do tego, czy będą przysługiwać mu prawa autorskie w przypadku, gdy utwór stworzony przez AI na jego żądanie stanowił jedynie zarys lub inspirację do utworu, który stworzył samodzielnie, wnosząc w niego wkład twórczy w postaci elementu kreatywnego i posiłkując się jedynie utworem wytworzonym przez AI.

Przyjmuje się, że wyjątkiem od ogólnej zasady braku praw autorskich do utworu wygenerowanego przez AI może być właśnie powyższa sytuacja, w której przeważającą część utworu stanowi samodzielna praca kreatywna użytkownika.

W tej sytuacji należy jednak pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy w kontekście praw autorskich – praca odtwórcza nie nadaje praw autorskich do utworu. Oznacza to, że jedynie nieznaczna zmiana treści utworu AI nie wpłynie na sytuację w zakresie tych praw.

Jak wygląda kwestia praw autorskich przy obrazach tworzonych przez AI?

W kontekście obrazów sytuacja jest już nieco bardziej skomplikowana. W przypadku tworzenia obrazu przez narzędzie AI trudno jest mówić o wkładzie twórczym człowieka. Również samej sztucznej inteligencji, jak już wiemy, nie można przyznać praw do obrazu podobnie jak samemu twórcy narzędzia AI.

W odniesieniu do użytkownika również trudno mówić o prawach autorskich do utworu. Niezbędna do tego byłaby znacząca ingerencja twórcza użytkownika w wygenerowany obraz. Oznacza to, że użytkownik musiałby w znaczącej większości dokonać przerobienia obrazu w taki sposób, aby większościowy wkład w obraz wynikał z pracy kreatywnej człowieka.

Czy narzędzie AI może popełnić plagiat?

Ten temat jest niezwykle istotny w kontekście wykorzystywania narzędzi AI w celu tworzenia treści, które później są przez użytkownika publikowane. Przy korzystaniu z narzędzi w tym celu należy pamiętać o jednej bardzo ważnej kwestii – sztuczna inteligencja „uczy się” (trenuje) na podstawie istniejących już w przestrzeni internetowej tekstów, obrazów, grafik itp.

Taka sytuacja prowadzi do jednego bardzo ważnego wniosku. Skoro sztuczna inteligencja „uczy się” na podstawie istniejących już utworów, to może dojść do tego, że utwór wytworzony przez AI będzie bardzo podobny, a czasami nawet taki sam jak istniejące już utwory, do których prawa autorskie posiadają już konkretni twórcy. Wykorzystanie takiego utworu będzie mogło być uznane za plagiat.

Co to oznacza dla użytkowników?

Wykorzystując treści wygenerowane przez sztuczną inteligencję, nie należy ślepo wierzyć, że te treści to twórczy wytwór AI, który bez zastanowienia można wykorzystać np. do prowadzenia swojej strony internetowej. Żaden twórca narzędzia AI nie gwarantuje, że treści generowane przez te narzędzia są autorskie. Jak sami wskazują, sztuczna inteligencja korzysta z istniejących już zasobów internetowych.

O tym, że sztuczna inteligencja może popełnić plagiat, świadczą wystosowane już przez niektórych twórców pozwy w zakresie bezpodstawnego wykorzystywania utworów do treści generowanych przez AI.

O czym warto pamiętać, wykorzystując AI?

Przede wszystkim nie kopiuj bezrefleksyjnie treści, które wytworzy dla Ciebie na Twoje żądanie sztuczna inteligencja. Brak weryfikacji tych treści pod kątem ewentualnego plagiatu może Cię później słono kosztować.

Pamiętaj sprawdzić, czy treść wygenerowana na Twoje zapytanie nie jest tożsama z artykułami, które pojawiają się na ten temat w wyszukiwarce internetowej. Jeżeli chcesz wykorzystać tę treść, np. na swoim blogu czy w e-booku spróbuj przerobić wygenerowany utwór w taki sposób, aby wnieść do niego jak najwięcej elementów kreatywnych wytworzonych przez Ciebie.

Czy trzeba informować o wykorzystywaniu AI do tworzenia treści?

Na chwilę obecną, ze względu na to, że AI jest czymś zupełnie nowym również dla instytucji tworzących prawo, nie ma prawnego obowiązku informowania o tym, że do wytworzenia konkretnych treści zostały wykorzystane narzędzia AI. Jednak nie można odgórnie założyć, że taki obowiązek nie zostanie nałożony, ponieważ należy pamiętać, że m.in. UE rozpoczęło pracę nad uregulowaniem kwestii związanych ze sztuczną inteligencją.

Pomimo braku takich regulacji, w części sądów w USA i Kanadzie zdecydowano, że prawnicy posługujący się narzędziami AI do generowania pism procesowych mają obowiązek wskazać, że pisma powstały przy pomocy AI.

Na informowanie o tym, że dane grafiki zostały wykonane przez sztuczną inteligencję, zdecydowała się również Meta, która od niedawna zamieszcza przy grafikach właśnie taką informację.

Jeśli chcesz sprzedawać legalnie stworzonego przez Ciebie e-booka, to koniecznie musisz spełnić warunki legalnej sprzedaży. Zrobisz to, mając odpowiednie dokumenty i przestrzegając przepisów. Zobacz, czy posiadasz wszystkie niezbędne do legalnej sprzedaży elementy i rób to skutecznie, bez niepotrzebnych zwrotów i problemów. 

Jak wygląda kwestia tworzenia książek lub e-booków przez sztuczną inteligencję?

Możliwości sztucznej inteligencji są spore. E-booki pisane przez AI już teraz są sprzedawane np. na Amazonie, co może wydawać się dla niektórych dobrym sposobem na biznes bez większego wysiłku. Zanim pobiegniesz do komputera, żeby wygenerować e-booka przez Chat GPT, na którym zarobisz miliony, poczekaj. Przeczytaj dalszą część artykułu o tym, jakie ryzyka mogą się wiązać z „pisaniem” e-booków za pośrednictwem AI.

Ryzyka wykorzystywania sztucznej inteligencji do tworzenia książek. 

Chat GPT stworzy mi e-booka? Brzmi pięknie, co? Pamiętaj jednak o tym, że często sposób na „szybki pieniądz” jest obarczony dużym ryzykiem. W przypadku e-booka lub książki napisanej przez AI są to przede wszystkim kwestie praw autorskich oraz plagiatu.

Prawa autorskie do książki lub e-booka stworzonego przez AI.

Przede wszystkim pamiętaj o tym, że na chwilę obecną użytkownikowi korzystającemu z narzędzi AI nie przysługują prawa autorskie do utworu. Oznacza to, że podpisanie, że jesteś autorem e-booka, nie daje Ci nic oprócz… Twojego imienia i nazwiska na okładce książki.

Jeżeli ktoś będzie wykorzystywał zamieszczonego przez Ciebie e-booka, który został w całości wygenerowany przez AI, nie będziesz mógł podjąć żadnych kroków w celu obrony Twoich praw. Prostu nie przysługują Ci wówczas żadne prawa.

Inni też mogą stworzyć i sprzedać dokładnie takiego samego e-booka. W takim przypadku nie to dzieła chronione prawem autorskim.

E-book a plagiat.

No i kolejne ryzyko, o którym mogłeś pośrednio przeczytać powyżej to… PLAGIAT. Brzmi nieprzyjemnie prawda? I taki też w rzeczywistości jest.

Jak już wiesz, narzędzia AI „uczą się” na podstawie istniejących już danych znajdujących się w zasobach Internetu. Wiąże się to z dużym ryzykiem popełnienia przez takie narzędzie plagiatu. Jeżeli zaczniesz sprzedawać e-booki pod swoim imieniem i nazwiskiem i czerpać z tego korzyści, negatywne konsekwencje mogą dotknąć również Ciebie.

Czy są w ogóle jakieś korzyści z tworzenia e-booka za pośrednictwem narzędzi AI?

Tak jak wspomniałam już powyżej, narzędzia AI to dobre rozwiązanie na usprawnienie oraz urozmaicenie swojej pracy. Jednak należy z nich korzystać rozsądnie.

Jeżeli chcesz wykorzystać sztuczną inteligencję do stworzenia książki lub e-booka, najlepszym rozwiązaniem będzie jedynie posiłkowe posłużenie się sztuczną inteligencją do tworzenia treści czy podpowiedzi.

Stworzenie w całości e-booka za pośrednictwem AI bez jakiegokolwiek wkładu własnego nie jest najlepszym rozwiązaniem. Natomiast korzystanie z AI w celu samodzielnego stworzenia e-booka może generować dla Ciebie wiele korzyści. Oczywiście o ile weryfikujesz treści, które stworzyła dla Ciebie sztuczna inteligencja.

Wykorzystywanie grafik wytworzonych przez AI do materiałów publikowanych przez przedsiębiorcę. Case study

Z obrazami czy grafikami wykorzystywanymi do tworzenia treści upublicznianych przez przedsiębiorców sprawa jest jeszcze trudniejsza. Przeważa stanowisko, zgodnie z którym grafiki wytworzone przez sztuczną inteligencję nie są objęte prawami autorskim.

Mogła się o tym przekonać Kristina Kashtanova – twórczyni komiksów. Kashtanova wydała komiks, w którym treść tekstu oraz fabułę wymyśliła samodzielnie. Jednak w zakresie grafik do komiksu posłużyła się narzędziem Midjourney.

Autorka wystąpiła do Urzędu Praw Autorskich Stanów Zjednoczonych, w celu przyznania praw autorskich do komiksu. Urząd jak najbardziej przyznał jej prawa autorskie, ale tylko w zakresie dotyczącym fabuły i tekstów. Odmówił przyznania praw autorskich co do grafik znajdujących się w komiksie.

Urząd wyraźnie zaznaczył, że obrazy wytworzone przez sztuczną inteligencję nie zasługują na ochronę w zakresie praw autorskich, gdyż nie są wytworzone przez człowieka, czego wymaga prawo.

Prawo w AI – czy sztuczna inteligencja zostanie kiedyś uregulowana?

Odpowiedź na to pytanie brzmi – tak, i to całkiem niedługo. Pierwszą regulację w zakresie sztucznej inteligencji stworzy Unia Europejska, co oznacza, że to właśnie nas, obywateli UE jako pierwszych będzie obowiązywało prawo w zakresie AI.

13 marca 2024 r. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie regulujące kwestię sztucznej inteligencji, co oznacza, że regulacja wejdzie w życie już niedługo.

AI ACT – czego będą dotyczyły regulacje AI?

Przede wszystkim AI Act ma uregulować kwestie związane z ryzykiem z korzystania ze sztucznej inteligencji, co oznacza. Zostaną nałożone nowe obowiązki zarówno na twórców jak i użytkowników narzędzi AI.

AI Act będzie dostosowywał konkretne obowiązki do poziomu ryzyka, jakie generuje korzystanie z narzędzi AI. Ponadto regulacja nałoży na twórców narzędzi AI szereg wymagań, które będą musiały zostać spełnione, aby móc legalnie działać. Zostanie także wprowadzony system reagowania na incydenty związane z AI.

Rozporządzenie przewiduje również powołanie organów nadzorujących, których rolą będzie nadzorowanie funkcjonowania narzędzi sztucznej inteligencji oraz przestrzegania regulacji zawartych w rozporządzeniu.

Podsumowanie 

Sztuczna inteligencja to krok w przyszłość, pozwalający na innowacyjne podejście do biznesu oraz ułatwiający tworzenie niezbędnych treści przez przedsiębiorców. Mimo że AI to wiele korzyści należy pamiętać o ryzykach z nim związanych i legalnym korzystaniu z AI. Na chwilę obecną sytuacja związana ze sztuczną inteligencją nie jest uregulowana. Jednak w ramach wdrażania przepisów w tym zakresie należy liczyć się z nowymi obowiązkami jakie będą na nas ciążyły w związku z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji.

Na zakończenie jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji z radcą prawnym, skontaktuj się ze mną. Z przyjemnością omówię z Tobą WYBRANE TEMATY od strony prawno-praktycznej.  Napisz do mnie na ten e-mail >> kontakt@legalnybiznesonline.pl lub od razu sprawdź ofertę konsultacji TUTAJ. 

Wszystkiego Legalnego!

Ilona Przetacznik

Stan prawny na dzień: 05.04.2024 r.