Prowadzenie działalności bez rejestracji – co musisz wiedzieć?

Prowadzenie działalności bez rejestracji to szansa na “przetestowanie” swojego pomysłu na biznes. Chcesz rozpocząć własną działalność, ale boisz się kosztów i odpowiedzialności, która się z nimi wiąże? Martwisz się, że początkowe przychody nie pozwolą na opłacenie kosztów prowadzenia firmy, nie mówiąc już o Twoim zarobku? Z pomocą przychodzi wciąż mało popularna instytucja działalności nierejestrowanej. Dziś przybliżę Ci, czym jest NDG oraz jakie warunki i obowiązki należy spełniać, aby prowadzić działalność nierejestrowaną.

Czym jest działalność bez rejestracji? Jakie warunki należy spełnić, aby prowadzić NDG? Kto może prowadzić działalność bez rejestracji? Obowiązki na działalności bez rejestracji Podatki na NDG Rozliczenie z ZUS na NDG NDG a inne umowy. Podsumowanie

Czym jest działalność bez rejestracji? 

Krótko mówiąc, działalność bez rejestracji to działalność, która nosi wszelkie cechy działalności gospodarczej, ale ze względu na wysokość przychodów nie jest uznawana za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców: 

działalność nieewidencjonowana, to działalność, która nie podlega obowiązkowi rejestracji w przypadku, gdy miesięczny przychód należny z takiej działalności nie przekracza kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji będzie więc inny w każdym roku i każdorazowo zależny od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Co istotne, rozróżnienie na działalność nierejestrowaną i „tradycyjną” działalność gospodarczą występuje tylko w ustawie Prawo przedsiębiorców. Na gruncie pozostałych ustaw, nie ma znaczenia, jaką działalność prowadzimy. Jeśli nasza działalność spełni przesłanki z danej ustawy, to osoby prowadzące ją będą uznawane za przedsiębiorców. Nie będzie miało znaczenia, że prowadzisz działalność bez rejestracji. Wynika z tego szereg obowiązków, które dotyczą zarówno klasycznych przedsiębiorców, jak i osoby na NDG. O tym jednak w dalszej części artykułu. 

Warunki – Prowadzenie działalności bez rejestracji

 

Na początek pochylmy się nad tym, jakie warunki należy spełnić, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną? 

WARUNEK 1 

Po pierwsze, działalność nierejestrowana musi spełniać wszelkie cechy działalności gospodarczej.

Działalność musi być:

• zorganizowana,
• ciągła, zarobkowa
• i wykonywana we własnym imieniu.

Oznacza to, że nie może ona swoim charakterem różnić się od działalności gospodarczej. Jedyne co ją odróżnia od JDG to niskie dochody (w granicach limitu). 

WARUNEK 2

Kolejny koniecznym do spełnienia warunkiem, jest tzw. czysta karta.  

Przepisy o działalności nierejestrowanej są skierowane do osób fizycznych, które dopiero zaczynają prowadzić tego typu aktywność gospodarczą. Jeśli ktoś aktualnie prowadzi lub w ostatnim czasie prowadził działalność gospodarczą, która np. nie przynosiła zysków i w związku z tym, chciałby prowadzić działalność nierejestrowaną, to niestety nie może.

Działalność nierejestrowana możliwa jest wyłącznie dla osób, które nigdy lub przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziły firmy.

Przy czym mowa tu o działalności gospodarczej i spółce cywilnej. Spółki prawa handlowego (sp. z o.o., akcyjna, jawna) mają inną osobowość prawną, więc będąc wspólnikiem lub członkiem zarządu, nadal możemy prowadzić działalność nieewidencjonowaną.

Zgodnie z przepisami, możesz prowadzić działalność nierejestrowaną, gdy nie prowadziłaś wcześniej działalności gospodarczej albo prowadziłaś ją i przynajmniej 5 lat temu Twoja firma została wykreślona z CEIDG i nie rejestrowałaś jej ponownie.

WARUNEK 3 

Warunek trzeci dotyczy osoby prowadzącej NDG. Musi to być osoba fizyczna i musi tego typu działalność prowadzić samodzielnie.

To również wynika z przepisów, które stanowią, że zwolnienie z rejestracji przysługuje wyłącznie osobom fizycznym, podejmującym działalność w sposób samodzielny. Nie możemy prowadzić działalności nierejestrowanej w formie spółki cywilnej. 

Prowadzenie takiej działalności w formie spółki cywilnej mogłoby powodować obejście limitu (przychód byłby dzielony na dwie osoby).

WARUNEK 4 

Kolejnym jest warunek dochodowy, z którego wynika z kolei obowiązek pilnowania limitu działalności nieewidencjonowanej, którego nie można przekroczyć. .

Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców, podstawowym warunkiem prowadzenia działalności nierejestrowanej jest nieprzekroczenie określonego limitu. Działalność bez rejestracji możemy prowadzić do czasu, gdy nasz miesięczny przychód należny z takiej działalności nie przekroczy kwoty 50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2023 r.  roku jest to kwota 1 745 zł. 

Ustawa zakłada, że warunek finansowy zostanie zachowany, jeżeli przychód należny nie przekroczy określonej kwoty. 

W przepisie, który przytoczyłam, pojawia się pojęcie — klucz, które warunkuje zasady obliczania limitu. Mowa o przychodzie należnym.

Przychód należny, to pojęcie dużo szersze niż dochód i liczymy go w inny sposób.

Przy ustalaniu przychodu należnego nie mają znaczenia ponoszone przez nas koszty prowadzenia działalności nierejestrowanej. Jedyne co możemy odliczyć, uwzględnić, wyłączyć przy liczeniu przychodu należnego to wartości:

• zwróconych towarów,
• udzielonych bonifikat,
• skont.

Kiedy nie można prowadzić działalności nierejestrowanej? 

Jedynym w zasadzie przypadkiem, kiedy osoba fizyczna (spełniająca powyższe warunki) nie może prowadzić działalności nierejestrowanej jest sytuacja, w której prowadzona przez nią działalność podlega pod działalność regulowaną. Działalnością regulowaną jest działalność, do której prowadzenia wymagane jest uzyskanie koncesji, pozwolenia lub licencji.  

W przypadku koncesji przykładem takiej działalności jest:

• sprzedaż alkoholu,
• sprzedaż broni i materiałów wybuchowych,
• ochrona osób i mienia,
• poszukiwanie złóż kopalin,
• dystrybucja energii i paliw, budowa autostrad płatnych,
• przewóz lotniczy.

Pozwolenie należy uzyskać w przypadku działalności związanej z wyrobem wina, produkcją wyrobów tytoniowych, prowadzeniem aptek, działalnością w zakresie gier losowych, schroniska dla bezdomnych zwierząt.

Licencja dotyczy działalność, do której wykonywania potrzebne jest posiadanie kwalifikacji i uprawnień zawodowych np.:

• zdany egzamin czy wykupione ubezpieczenie OC,
• przewóz taksówką lub działalność detektywistyczna.

Rejestr działalności regulowanej obejmuje natomiast:

• żłobki i kluby dziecięce,
• usługi detektywistyczne,
• indywidualna lub grupowa praktyka lekarska, pielęgniarska.

Obowiązki na NDG

Zgodnie z ustawą VAT, niezależnie czy są płatnikami czynnymi, czy zwolnionymi z VAT, osoby prowadzące działalność nierejestrowaną, będą zobowiązane do prowadzenia dziennej, uproszczonej ewidencji sprzedaży. 

Jak prowadzić ewidencję sprzedaży działalności nierejestrowanej?

Główną zasadą, jaką należy kierować się przy prowadzeniu ewidencji sprzedaży jest regularność. Ewidencję należy wypełniać na bieżąco, czyli każdego dnia miesiąca, w którym przedsiębiorca dokonał sprzedaży. W dniu, w którym nie było sprzedaży można zostawić pustą rubrykę lub wpisać zero, ewentualnie zupełnie pomijamy ten dzień w swojej ewidencji. Osobiście polecam jednak wpisywać zero. 

W ewidencji sumujemy wszystkie transakcje z danego dnia i wpisujemy sumę całej sprzedaży osiągniętej w danym dniu.

Taka ewidencja, może być prowadzona w dowolnej formie – na kartce papieru bądź w formie tabelki w Excelu.

Jak już wspomniałam, tak prowadzone zestawienie będzie ostatecznie bazą do określenia np.:

• podstawy opodatkowania i obliczenia należnego podatku dochodowego
• oraz określenia kwoty przychodu i sprawdzenia, czy nie przekroczyliśmy limitu uprawniającego do prowadzenia działalności bez rejestracji. 

Czy na NDG trzeba wystawiać fakturę VAT? 

W większości przypadków przedsiębiorcy prowadzący działalność bez rejestracji są zwolnieni z VAT (choć nie wszyscy, o czym później). 

W przypadku sprzedaży zwolnionej z VAT przedsiębiorca nie ma obowiązku wystawienia faktury. Dopiero na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą.

Klient ma na zgłoszenie takiego żądania 3 miesiące, licząc od końca miesiąca, w którym towar dostarczyliśmy lub wykonaliśmy usługę, albo otrzymaliśmy całość lub część zapłaty. 

Natomiast, gdy jesteś VATowcem czynnym musisz fakturę wystawić zawsze.

Prowadzenie działalności bez rejestracji, a sanepid 

Przede wszystkim musimy sobie powiedzieć, że fakt, iż Twoja działalność wymaga zgody sanepidu, nie oznacza, że prowadzisz działalność reglamentowaną. Zatem możesz prowadzić ją w ramach NDG. Oznacza to jedynie, że należy spełnić warunki sanepidu, np. dotyczące wytwórstwa oraz wprowadzania do obrotu ogólnego żywności.

W jakich branżach jeszcze potrzebna jest zgoda sanepidu? 

Zgoda wymagana jest m.in. do prowadzenia salonów usługowych, takich jak:

• salony fryzjerskie,
• kosmetyczne,
• tatuażu,
• odnowy biologicznej,
• czy solarium.

Zgoda sanepidu wymagana jest także przy produkcji kosmetyków i chemikaliów (czyli np. domowa produkcja mydełek zapachowych czy naturalnych kosmetyków) lub wtedy, gdy zamierzamy otworzyć i prowadzić żłóbek, przedszkole lub placówkę medyczną.

NDG, a obowiązki wobec konsumentów

Unijne i polskie prawo stawia konsumentów w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do sprzedawców. Szczególną ochroną objęte zostały zakupy na odległość (przez Internet bądź z katalogów wysyłkowych) oraz zakup poza lokalem przedsiębiorstwa. W momencie zakupu towaru lub usługi konsument nabywa też pewne prawa. 

Przysługuje mu prawo do pełnej informacji na temat kupowanego towaru, prawo do stwierdzenia niezgodności towaru z umową, a także do skorzystania z gwarancji.

Jeżeli chcesz sprzedawać przez internet zgodnie z prawem, musisz spełnić obowiązki wynikające m.in. z RODO, ustawy Kodeks cywilny, ustawy o prawach konsumenta. Ponadto istotne są jeszcze ustawy takie jak Prawo telekomunikacyjne czy ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Dokumenty, o które musisz zadbać to przede wszystkim:

• polityka prywatności,
• regulamin sprzedaży,
• klauzule informacyjne,
• odpowiednie wdrożenie RODO,
• uzyskanie zgody na przetwarzanie danych osobowych. 

Jako kancelaria przygotowujemy dla klientów pakiet dokumentacji, dzięki której Twój biznes będzie przygotowany na legalne funkcjonowanie. Jeżeli potrzebujesz mojej pomocy, zapraszam do kontaktu >>> kontakt@legalnybiznesonline.pl link do kontaktu.

W naszym sklepie dostępne są także opracowane przez nas wzory dokumentów do samodzielnego przygotowania, które znajdziesz <<TUTAJ>>.

NDG a podatki

Zwolnienie to dotyczy bowiem Podmiotów, których przychody w ciągu roku nie przekroczyły kwoty 200 tys. zł. Tak więc, biorąc pod uwagę limit, którym związana jest działalność nierejestrowana, niemożliwe jest, aby przekroczyć próg zwolnienia ustanowiony przez ustawę o VAT. Jest jednak grupa podmiotów, która nie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia. 

Ustawa o VAT mówi wprost, że : 

Zwolnienie podmiotowe z VAT nie dotyczy podatników:

1. dokonujących dostaw:
2. towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
3. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu

przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej,
• wyrobów tytoniowych,
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

1. budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których

mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,

1. terenów budowlanych,
2. nowych środków transportu;
3. świadczących usługi:

• • prawnicze,
  • w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
  • jubilerskie;
  • dostawy komputerów,
  • wyrobów elektronicznych i optycznych,
  • urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego,
  • maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych a działalność nierejestrowana

Prowadzenie działalności nierejestrowanej nie oznacza, że uzyskiwane z niej dochody są zwolnione z podatku. Z każdych zarobionych pieniędzy musimy rozliczyć się z fiskusem.

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną zgodnie z ustawą nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest więc zobowiązana do odprowadzania miesięcznych zaliczek na PIT. 

Zaliczek nie musimy wpłacać. Uzyskane w ciągu roku zarobki musimy wykazać w rozliczeniu rocznym w deklaracji PIT-36 (wraz z innymi dochodami osobistymi) w rubryce przychody z “działalności nierejestrowanej”.

Zarobki z działalności nieewidencjonowanej podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że zastosowanie ma tu skala podatkowa (stawki PIT w wysokości 12% lub 32%). Niemożliwe jest zastosowanie stawki liniowej w wysokości 19%. 

Co istotne, podstawą opodatkowania jest dochód, czyli przychód, pomniejszony o koszty, a nie sam przychód!

Prowadzenie działalności bez rejestracji a ZUS

Z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku odprowadzania żadnych składek ZUS, zarówno społecznych, jak i zdrowotnych. Co oznacza, że osoba prowadząca działalność bez rejestracji nie ma tytułu ubezpieczenia. Nie powstaje bowiem okoliczność, która powoduje konieczność ubezpieczenia społecznego. Nie muszą one zatem dokonywać rejestracji w ZUS i nie podlegają składom. 

Natomiast, jakiś czas temu ZUS pochylił się głębiej nad przepisami dotyczącymi NDG i uznał, że wynika z nich, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną jest traktowana przez ZUS tak samo jak osoba zawierająca umowy cywilnoprawne. Kontrahent takiej osoby jest zobowiązany do zapłacenia składek, dokładnie tak jak w przypadku współpracy ze zwykłym zleceniobiorcą niebędącym przedsiębiorcą.

W praktyce wygląda to tak, że mimo tego, że to zleceniobiorca opłaca składkę (pobierana jest z jego wynagrodzenia brutto) odprowadza ją (fizycznie wpłacając pieniądze na konto ZUS) zleceniodawca.

Prowadzenie działalności bez rejestracji a inne umowy

Oczywiście to, że prowadzisz działalność bez rejestracji — nie oznacza, że nie możesz zwierać umów cywilnoprawnych ze swoimi kontrahentami. Pojawia się natomiast kwestia rozliczenia takiej umowy pod kątem podatkowym. 

W przypadku umowy zlecenie czy dzieło, obowiązek rozliczenia jest po stronie zleceniobiorcy lub osoby wykonującej dzieło. Może ona po otrzymaniu wynagrodzenia zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy do 20. dnia kolejnego miesiąca. Przychody te mogą również zostać uwzględnione dopiero w zeznaniu rocznym. Niezależnie od sposobu rozliczenia należy pamiętać, o uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu – 20% lub 50%. 

Ponadto, działalność nierejestrowana może być łączona z pracą na etacie. Jest to pewnego rodzaju bufor bezpieczeństwa w przypadku osób, które chciałyby zrezygnować z pracy na etacie i rozkręcić swój biznes, ale nie są pewne wysokich przychodów.

Prowadzenie działalności bez rejestracji – podsumowanie

Prowadzenie działalności bez rejestracji bardzo dobry wybór na początek przygody z własnym biznesem, jednak niesie on za sobą wiele obowiązków, które podobne są do obowiązków „typowego przedsiębiorcy”. Ten, ku mojemu zdziwieniu, niezbyt popularny temat poruszałam już także w szkoleniu dostępnym w #Legalnej Strefie Biznesu oraz w ogólnodostępnym live’e, którego zapis znajdziesz <<TUTAJ>>.

https://legalnybiznesonline.pl/nierejestrowana-dzialalnosc-gospodarcza/

 

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji z radcą prawnym w tym zakresie skontaktuj się ze mną. Z przyjemnością omówię z Tobą WYBRANE TEMATY od strony prawno-praktycznej.  Napisz do mnie tutaj >>> kontakt@legalnybiznesonline.pl

Wszystkiego Legalnego!

Ilona Przetacznik

Stan prawny na dzień: 18.04.2022 r.

Data aktualizacji: 03.02.2023 r.