Umowa pożyczki w spółce
Umowa pożyczki w spółce to ważny temat dla przedsiębiorców. W poprzednim wpisie, który możesz znaleźć <<TUTAJ>> szczegółowo omówiłam najważniejsze elementy składowe umowy pożyczki, skupiając się jednak na pożyczce pomiędzy osobami fizycznymi, w szczególności na tzw. pożyczce rodzinnej. Natomiast pożyczka jest równie często, występuje pomiędzy osobami prawnymi lub osobami prawnymi a jej organami. Zawierana w celach biznesowych i inwestycyjnych.
Dziś zatem chciałabym skupić się na umowie pożyczki pomiędzy spółką z o.o., a członkiem jej zarządu lub wspólnikiem. W tym wpisie odpowiem na pytanie, czy taka umowa jest obwarowana szczególnymi obowiązkami prawnymi oraz o czym należy pamiętać przy tej czynności prawnej.
Jak powinna wygląda legalna umowa pożyczki?
Jak wspomniałam na samym początku, szczegółowy opis elementów składowych umowy pożyczki znajdziesz w moim poprzednim wpisie o tej tematyce <<Umowa pożyczki – O czym warto wiedzieć?>>. Niemniej jednak pokrótce przypomnę Ci, co powinna zawierać legalna umowa pożyczki.
Jakie elementy w niej zawrzeć, aby interesy stron były odpowiednio zabezpieczone?
1. Elementy, które powinna zwierać każda umowa, czyli:
- data i miejsce zawarcia umowy,
- oznaczenie stron,
Tu koniecznie pamiętaj o odpowiedniej komparycji umownej, czyli poprawnym oznaczeniu stron umowy. Jest to na tyle istotne, że błędna komparycja umowna może doprowadzić nawet do nieważności umowy!
- Podpisy każdej ze stron lub osób uprawnionych do jej reprezentacji.
2. Przedmiot pożyczki, czyli określona kwota pieniężna lub ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku.
3. Zobowiązanie stron.
W tym miejscu pamiętać należy, że zobowiązanie w przypadku pożyczki dotyczy obydwu stron. Pożyczkodawca zobowiązuje się do udzielenia pożyczki, Pożyczkobiorca natomiast zobowiązuje się do jej zwrotu. Zawrzyj je zatem w swojej umowie!
4. Termin oraz warunki zwrotu pożyczki.
Określ w jakim terminie pożyczkodawca ma dokonać zwrotu pożyczki.
- Czy zwrot ma nastąpić w jednorazowo czy w ratach.
- W przypadku rat, określ ich kwotę i termin spłaty.
- Rozważ czy z uwagi na ilość rat, nie zdecydować się sporządzenie harmonogramu spłaty, stanowiącego załącznik do umowy. W tym przypadku to tam zawrzyj takie informacje jak ilość rat, daty ich płatności czy kwotę.
5. Warunki wypowiedzenia oraz możliwość odstąpienia od umowy, a także ewentualne zabezpieczenie spłaty.
W przypadku warunków wypowiedzenia i odstąpienia od umowy, określ kto i w jakich sytuacjach może odstąpić lub wypowiedzieć umowę oraz jakie niesie to za sobą konsekwencje.
Zastanów się więc jakich obowiązków strona musi dopełnić pomimo dokonanego odstąpienia od umowy. W odniesieniu do kaucji, określ czy pożyczkobiorca wpłaca kaucję lub inne zabezpieczenie spłaty pożyczki oraz jego kwotę.
6. Oprocentowanie, czyli wynagrodzenie pożyczkodawcy,
Pamiętaj koniecznie o wynagrodzeniu pożyczkodawcy. Istotne jest to w szczególności ze względów podatkowych. Nieoprocentowana umowa pożyczki powoduje bowiem powstanie korzyści po stronie pożyczkobiorcy. Podlega zatem obowiązkowi podatkowemu z tytułu podatku dochodowego.
Umowa pożyczki w spółce – Wyznacz pełnomocnika!
Przejdźmy teraz zatem do kwestii charakterystycznych dla pożyczki pomiędzy spółką cywilną a członkiem jej zarządu. Przepisy bowiem określają specjalny rygor w związku z umowami zawieranymi pomiędzy spółką a członkami zarządu.
W przypadku takich umów upoważniona do reprezentacji spółki jest rada nadzorcza lub pełnomocnik. Co istotne pełnomocnik taki powołany może zostać powołany uchwałą zgromadzenia wspólników – w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bądź w przypadku spółki akcyjnej.
Uchwała o powołaniu pełnomocnika powinna wskazywać konkretną osobę pełnomocnika oraz konkretną czynność lub rodzaj czynności, do której zostaje on powołany.
Podkreślić należy, że niedopuszczalne jest udzielenie tzw. pełnomocnictwa ogólnego, czyli powołania pełnomocnika do wszystkich czynności pomiędzy spółką, a członkami zarządu. Pełnomocnikiem może być każda osoba za wyjątkiem członka zarządu, będącego drugą stroną umowy.
Mądre, prawnicze głowy spierają się natomiast co do kwestii czy pełnomocnikiem może być inny członek zarządu tejże spółki. Oczywiście wszystko zależy od okoliczności, niemniej jednak przytoczę jeden z wyroków, w którym sąd dopuścił taką możliwość. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 kwietnia 1999 r. (sygn. akt: SA/Bk94/98) stwierdził bowiem, że:
nie stanowi naruszenia art. 203 ksh fakt, że na pełnomocników spółki upoważnionych do zawierania umów z pozostałymi członkami zarządu zostali ustanowieni poszczególni członkowie zarządu. Przepisy kodeksu handlowego nie zawierają takiego zakazu.
Tak więc pomimo kontrowersji jakie budzi to zagadnienie, uznać trzeba, że ustanowienie pełnomocnikiem innego członka zarządu jest rozwiązaniem, mówiąc wprost, wygodnym. Stanowi ułatwienie, dlatego nie mogę się do niego nie przychylić 😉 i nie widzę przeszkód aby z niego korzystać.
Jednoosobowa spółka z o.o.
Często zdarza się jednak, szczególnie w niewielkich spółkach, że jedynym jej wspólnikiem i jednocześnie jedynym członkiem zarządu jest jedna i ta sama osoba. Wówczas wymagana jest forma aktu notarialnego, którego następnie przesyłany jest przez notariusza do sądu rejestrowego. Wynika to z art. 210 §2 i art. 379 §2 ksh.
Kwestia uchwały, o której mowa powyżej jest niezwykle istotna. Umowa zawarta między spółką a członkiem jej zarządu, w przypadku gdy spółka ta nie była reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego uchwałą lub gdy uchwała ta okaże się nieważna, uznawana jest za bezwzględnie nieważną.
Zgoda na zawarcie umowy – kiedy i dlaczego musisz jej udzielić?
W artykule o tej tematyce nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednej uchwale zgromadzenia wspólników. Może się okazać niezbędna do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy spółką a członkiem jej zarządu. Mowa tu o uchwale, w której wyrażona zostanie zgoda na zawarcie takiej umowy.
Obowiązek ten wynika wprost z art. 15 ksh, który stanowi, że:
zawarcie przez spółkę kapitałową umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem lub na rzecz, którejkolwiek z tych osób wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo zgromadzenia walnego.
Natomiast to jeszcze nie koniec, obowiązek ten wynikać może także z innego przepisu znajdującego się w kodeksie spółek handlowych. Na myśli mam obowiązek wynikający z art. 230 ksh. Przepis ten nakazuje podjęcie uchwały wspólników w przypadku rozporządzenia prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości przewyższającej dwukrotnie wysokość kapitału zakładowego. Chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.
Umowa spółki może zatem wyłączyć ten obowiązek lub wręcz przeciwnie, zaostrzyć rygor nałożony przez powyższy przepisy. Może nakazać udzielenie zgody w formie uchwały walnego zgromadzenia wspólników, dla każdej umowy związanej z rozporządzeniem prawem lub zaciągnięciem zobowiązania. Warto zatem mieć to na uwadze już na etapie sporządzania umowy spółki.
Umowa pożyczki w spółce – czy wiesz, że nie zawsze musisz go płacić podatek?
Kwestie podatkowe każdemu (gwarantuję Ci, że także i mnie) spędzają sen z powiem. Dlatego zapewne tak ucieszyłeś się czytając nagłówek tego akapitu. Ja natomiast cieszę się, że i ja mogę tym razem przekazać Ci pozytywne wiadomości ze świata podatków.
Czy wiesz, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że od umowy pożyczki zawartej pomiędzy spółką, a członkiem jej zarządu nie zapłacisz podatku?
Umowa ta podlega oczywiście obowiązkowi podatkowemu. Obie strony uzyskają natomiast zwolnienie, dzięki czemu okaże się, że umowa ta jest neutralna podatkowo.
Zacznijmy od tego, że co do zasady podatek od czynności cywilnoprawnych nie ma miejsca wtedy gdy, pojawia się podatek od towarów i usług.
Powyższe wynika z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w której wskazano, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany:
- w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług;
- jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
A zatem, jeżeli dana czynność jest po jednej stronie opodatkowana lub też zwolniona (oczywiście z zastrzeżeniem opisanych powyżej wyjątków), to druga strona nie podlega opodatkowaniu podatkiem PCC.
Co do umowy pożyczki, przy wyłączeniu jej spod opodatkowania nie ma znaczenia, jaki jest status stron tej umowy w zakresie podatku od towarów i usług. O wyłączeniu będziemy mówili, gdy jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.
Finalnie umowa taka jest, jak już wspomniałam powyżej, neutralna podatkowo.
Aby skorzystać ze zwolnienia należy oczywiście złożyć stosowne dokumenty, tj. formularz PCC-3, w związku z podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Formularz znajdziesz <<TUTAJ >>.
Umowa pożyczki w spółce – Podsumowanie
Prowadzisz działalność w formie spółki z o.o.? Masz w planach dużą inwestycję finansową, w związku z którą chcesz aby jeden z członków zarządu udzielił na nią spółce wsparcia finansowego? A może wręcz przeciwnie, członek zarządu chciałby skorzystać z pożyczki od spółki na swoje prywatne wydatki?
Umowa pożyczki w spółce – pamiętaj o obowiązkach, które wynikają z przepisów prawa lub umowy spółki i przeprowadź ten proces legalnie.
- Przygotuj treść umowy spółki, dbając aby znalazły się w niej wszystkie niezbędne elementy, o których mowa powyżej.
- Sporządź uchwałę zgromadzenia wspólników powołującą pełnomocnika.
- Sprawdź czy w twoim przypadku będzie niezbędne udzielenie zgody przez wspólników na dokonanie czynności prawnej przez zarząd.
- Jeżeli uznasz, że tak sporządź stosowną uchwałę. Pamiętaj, że w razie wątpliwości możesz skorzystać z pomocy prawnej.
 |
Jeżeli natomiast przeczytałeś ten artykuł i nadal masz wątpliwości prawne, w sklepie LBO czeka na Ciebie, przygotowany przez #LBOTeam kompleksowy wzór umowy pożyczki. Dzięki poradom zawartym w jego treści, z łatwością dostosujesz do swoich potrzeb i zyskasz pewność, że Twoja umowa będzie legalna. Wzór ten znajdziesz <<TUTAJ>>. |
Z konsultacji możesz skorzystać zapisując się <<TUTAJ>> lub skontaktuj się ze mną <<TUTAJ>> i zamów umowę pożyczki.
Wszystkiego Legalnego!
Ilona Przetacznik
Radca Prawny
Stan prawny: 24.03.2022 r.
