Wakacje a bezpieczeństwo danych osobowych
Wakacje za pasem i mimo ostatniego trudnego czasu, większość z nas planuje urlop. Bez względu na to, jak i gdzie spędzisz wakacje, warto wiedzieć, na co uważać i przed czym należy się uchronić w związku z przetwarzaniem danych osobowych.
Dlaczego?
W wakacje częściej niż zawsze korzystamy z aplikacji w telefonie. W tym czasie także, korzystamy z różnego rodzaju rozrywek, podpisując zgody czy nawet zostawiając coś w zastaw. Czy zastanawiałeś się kiedyś, czy to wszystko jest zgodne z prawem i nie narusza Twoich praw? Czy zachowano bezpieczeństwo danych osobowych?
W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania. Dowiesz się z niego, na co powinieneś zwrócić uwagę podczas wakacyjnych eskapad, tak aby ten beztroski czas był całkowicie czasem beztroskim.
O ochronie danych osobowych w czasie pracy zdalnej przeczytasz tu:
Wakacje – wypożyczalnie sprzętów wodnych – zastaw dokumentów
Jak dokonywany jest proces wypożyczenia sprzętu w wypożyczalni? Zastanawiasz się czy to, co znajduje się w regulaminie wypożyczalni jest na pewno zgodne z prawem?
Przebywając nad wodą, pewnie nieraz wypożyczałeś kajak czy rower wodny. Jeżeli korzystałeś z typowej wypożyczalni, która nie idzie z duchem RODO i aktualnie obowiązujących przepisów, zapewne jako zabezpieczenie, musiałeś pozostawić w zastaw dowód osobisty.
Musisz wiedzieć, że jest to praktyka absolutnie niedozwolona!
Jak podkreśla Urząd Ochrony Danych Osobowych:
Zatrzymywanie dokumentów potwierdzających tożsamość prowadzi nie tylko do naruszenia krajowych przepisów, ale także zasad zawartych w ogólnym rozporządzeniu ochronie danych (RODO). Chodzi o zasady: zgodności z prawem, ograniczenia celu oraz adekwatności (art. 5 RODO).
Mimo to, taka praktyka jest nadal często spotykana.
Zagrożenia
Godząc się na to, narażasz się na:
- utratę kontroli nad dowodem osobistym,
- posłużenie się tym dokumentem bez Twojej wiedzy i woli (np. ktoś może wziąć kredyt na Twoje nazwisko),
- wykorzystanie Twojego wizerunku oraz innych danych osobowych w celu wyrządzenia Ci szkody majątkowej lub osobistej.
Co w takim przypadku będzie zgodne z prawem?
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa Ochrony Danych Osobowych:
Wykonania ksero naszego dowodu nie można tłumaczyć celem, jakim jest ewentualne dochodzenie roszczeń np. za zniszczony, skradziony sprzęt z wypożyczalni np. łódek, nart czy samochodów. Do realizacji takiego celu wystarczające wydaje się pozyskanie jedynie takich danych, jak: imię i nazwisko, adres zamieszkania czy numer dokumentu tożsamości bądź PESEL. I wystarczy je po prostu spisać z okazanego dokumentu. Należy przy tym pamiętać, że gdy ustanie cel uzasadniający przetwarzanie tych danych, administrator powinien je usunąć – np. zwrócić formularz, na którym spisał takie dane, ich posiadaczowi.
W związku z powyższym właściciel wypożyczalni ma prawo spisać Twoje dane osobowe, takie jak: imię i nazwisko oraz numer PESEL. Ułatwi mu to proces dochodzenia ewentualnych roszczeń kiedy sprzęt np. zniszczysz.
Jednocześnie, w chwili oddania sprzętu powinien zniszczyć kartkę czy formularz, na którym te dane zapisał. Najlepiej, jeśli upewnisz się, że to zrobił.
A co w sytuacji, gdy jesteś właścicielem takiej wypożyczalni (przedsiębiorcą)?
Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, zbieranie numerów PESEL klientów, powinno być poprzedzone analizą ryzyka, czyli oceną tego, czy domaganie się podania takich danych nie jest nadmiarowe.
Dodatkowo, należy również zwrócić uwagę na wymaganą w takich przypadkach klauzule informacyjną, łatwo dostępną dla klientów.
Powinny zostać w niej zawarte wszystkie niezbędne informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych klientów, cele, czy podstawy prawne.
#LegalnyTIP
Masz prawo, domagać się zwrotu lub zniszczenia wypełnionego formularza, notatki zawierającej Twoje dane osobowe, spisane wcześniej przez tego właściciela wypożyczalni. Szczególnie, jeśli dotyczy to numeru PESEL.
O kontroli RODO pisałam we wcześniejszym artykule. Zobacz, czy jest się czego bać.
Wakacje a korzystanie z aplikacji z głową
Kolejną kwestią, na jaką chcę zwrócić Twoją uwagę, jest pobieranie różnego rodzaju aplikacji na telefon. W czasie wakacji, korzystamy z nich nawet częściej, pobierając różnego rodzaju nawigacje czy wskazówki dla podróżnych. W związku z tym, warto mieć choć minimalną wiedzę na temat tego, na co godzisz się podczas ich pobrania.
Na co więc, musisz zwrócić uwagę?
- Przede wszystkim, przed pobraniem aplikacji, sprawdź do czego będzie mieć dostęp.
- Warto zastanowić się, jaki jest cel takiego działania i wybierać te aplikacje, które najmniej ingerują w naszą prywatność.
Przykład
Aplikacja, która ma za zadanie działać jak nawigacja, nie musi mieć dostępu do naszych zdjęć, prawda? ?
RODO duży nacisk kładzie na to, by administratorzy danych nie przetwarzali więcej danych niż jest to niezbędne dla osiągnięcia konkretnego celu (zasada minimalizacji danych).
#LegalnyTIP
Wybieraj te aplikacje, które zgodnie z RODO, przejrzyście informują Cię o Twoich prawach jako użytkownika oraz, w których z łatwością można wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych.
Na koniec – pamiętaj, że niektóre aplikacje mogą narazić Cię na uszczuplenie zasobów Twojego portfela. Zwłaszcza, kiedy proszą Cię o podanie danych karty kredytowej. Warto więc, abyś zwrócił na to uwagę i bezmyślnie nie podawał zbędnych danych.
To wszystko po to, aby Twój telefon nie stał się maszyną śledzącą Cię na każdym kroku i zbierającą absolutnie wszystkie Twoje dane.
Wakacje i zgubiłem portfel – co dalej?
Ta część artykułu jest przeznaczona dla każdego. Nawet dla osób, które już w przeszłości miały podobne problemy. Na wakacjach nietrudno o zagubienie czy kradzież dokumentów.
Pytanie, jak szybko rozwiązać ten problem najmniejszym kosztem?
- w przypadku kradzieży w pierwszej kolejności zgłoś się na Policję – dowód zostanie unieważniony z dniem zgłoszenia,
- w przypadku zagubienia – zgłoś się do dowolnego urzędu gminy, aby wyrobić nowy dokument i zastrzec poprzedni,
- nie zgłaszaj takich spraw do Prezesa UODO, ale organom ścigania, gdyż to one są uprawnione do prowadzenia postępowania zmierzającego do wykrycia sprawcy przestępstwa i oceny czy doszło do jego popełnienia, oraz do kwalifikacji czynu przestępczego i wymierzenia stosownej kary,
- zgłoś ten fakt np. bankowi, w którym masz konto, celem zastrzeżenia tego dokumentu przed nieuprawnionym użyciem,
- możesz również założyć np. konto w systemie informacji kredytowej i gospodarczej, celem monitorowania swojej aktywności kredytowej – https://www.bik.pl/
Gorączka wakacyjnych zakupów – paragony
Co jeszcze warto wiedzieć, zanim oddasz się błogiemu lenistwu? Na co zwrócić uwagę?
Oczywiście na kwestie związane z zakupami ? Szaleństwo zakupowe wbrew pozorom nie jest związane tylko ze świętami Bożego Narodzenia, ale także z urlopowym wyjazdem, na który każdy chce pojechać np. w nowych ubraniach.
Co warto wiedzieć w kwestii paragonów?
Zbierasz paragony? Obawiasz się, że bez niego nie będziesz mógł złożyć reklamacji i oddać towaru?
Nic bardziej mylnego!
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał wymaganie okazania paragonu jako jedynego dowodu zakupu, w celu złożenia reklamacji jako tzw. klauzulę niedozwoloną!
Co to dla oznacza?
- to, że w przypadku zagubienia paragonu, nie musisz obawiać się, że przepadnie Ci prawo do reklamacji,
- to, że możesz w zupełnie inny sposób udowodnić, że zakup został dokonany (np. poprzez korespondencję mailową, przelew bankowy)
Oczywiście paragon znacznie ułatwi i skróci procedurę, ale nie może być on warunkiem koniecznym do jej wszczęcia!
A co jeżeli towar zamówiłeś przez Internet? Odstąpienie od umowy
W przypadku umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa masz 14 dni na odstąpienie od umowy bez podawania przyczyny
ALE !
Jeżeli, nie zostałeś o tym poinformowany (np. w mailu, regulaminie sprzedaży) to prawo to wygasa po upływie aż 12 MIESIĘCY od dnia upływu terminu, o którym mowa powyżej.
Gdy pojawi się problem, sprawdź czy znajduje się taka informacja w regulaminie danego sprzedawcy. Zobacz też czy akceptowałeś ten regulamin, czy jest on w ogóle dostępny.
Dodatkowe ukryte koszty – jak uchronić przed nimi wakacje?
A może spotkałeś się z sytuacją, kiedy przy zakupie okazało się, że masz jeszcze jakieś koszty do zapłacenia?
Musisz wiedzieć, że w pewnych przypadkach, jest to niezgodne z prawem.
W myśl art. 10 ustawy o prawach konsumenta, sprzedawca ma obowiązek uzyskać wyraźną zgodę konsumenta, na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnioną kwotę główną!
W związku z tym jeżeli, sprzedawca nie otrzymał Twojej wyraźnej zgody, masz prawo do zwrotu uiszczonej płatności dodatkowej.
Jednakże jak od każdej zasady i od tej są pewne wyjątki.
Produkty elektroniczne
Po lekturze powyższej części artykułu, zapewne już doskonale wiesz, że masz prawo odstąpić od zawartej umowy w ciągu 14 dni od chwili jej zawarcia. W takim przypadku otrzymujesz zwrot pieniędzy.
Ale nie zawsze!
Jeżeli dokonujesz zakupu produktu cyfrowego (np. kurs online, e-book), prawo to przepada z chwilą:
- kiedy zaczniesz produkt ten pobierać na swój komputer,
- i kiedy klikniesz w checkbox, zapewniając że wiesz o tym, że z chwilą pobrania produktu, przepada ci prawo do odstąpienia od umowy,
- gdy taka informacja znajduje się w regulaminie sprzedaży.
Dlatego tak ważne, jest czytanie wszystkich postanowień, które sprzedawca podkłada ci pod nos. Nigdy nie klikaj ZAPOZNAŁEM SIĘ, jeżeli nie jest to zgodne z prawdą, bo w przeciwnym wypadku, możesz sam sobie zaszkodzić.
Jeśli chcesz prowadzić legalną sprzedaż w sieci, zapisz się na listę zainteresowanych kursem #Legalna Sprzedaż Online! Prowadzę Cię w nim krok po kroku, dzieląc się gotowymi dokumentami, instrukcjami i doświadczeniem w biznesie online. Kampania tego kursu ruszy już niedługo!
Podsumowanie
Podsumowując, pamiętaj że, jeżeli chcesz, aby wakacje były czasem całkowitej beztroski, zwracaj uwagę na swoje poczynania. Zwłaszcza gdy chodzi o bezpieczeństwo swoich danych oraz prawa i obowiązki konsumenta podczas robienia zakupów, czy wypożyczenia sprzętów.
Nikt nie chce przecież rozwiązywać prawnych dylematów podczas urlopu ?
Wszystkiego Legalnego!
Ilona Przetacznik Radca prawny
Stan prawny na dzień 18.06.2020
Ilona Przetacznik
Cześć! Nazywam się Ilona Przetacznik i jestem radcą prawnym. Pokazuję małym przedsiębiorcom na co zwrócić uwagę podpisując umowę oraz wskazuję legalną stronę biznesów online.
