Sztuczna inteligencja (AI) zmieniła oblicze biznesu i codzienności, automatyzując procesy i wspierając innowacje. Jednak jej rozwój niesie też ryzyko, takie jak na przykład fałszowanie głosu i tworzenie nieprawdziwych materiałów wideo. Unia Europejska, aby zapewnić etyczne wykorzystanie AI, wprowadziła AI Act – regulację, która chroni prawa obywateli i wspiera bezpieczne stosowanie sztucznej inteligencji.
Co to jest AI Act?
AI Act to nowe rozporządzenie Unii Europejskiej, które weszło w życie 12 lipca 2024 roku. Jest odpowiedzią na wyzwania związane z nadużyciami w obszarze sztucznej inteligencji, mające na celu ochronę praw obywateli i ujednolicenie regulacji w całej UE.
Od kiedy obowiązuje AI Act? Kiedy AI ACT wchodzi w życie?
Zasady AI Act mają zacząć obowiązywać stopniowo, ale w zakresie, który dotyczy mniejszych przedsiębiorców. Praktycznie już musimy być gotowi:
- Luty 2025: wejdą w życie przepisy dotyczące systemów sztucznej inteligencji, które zostały zakwalifikowane do systemów o niedopuszczalnym ryzyku, czyli przepisy dotyczące zakazanych praktyk.
- Sierpień 2025: zaczną obowiązywać przepisy dotyczące nadzoru nad AI dotyczące m.in. organu nadzoru, modeli AI ogólnego przeznaczenia czy kar za naruszenie AI Act.
- Sierpień 2026: wejdą w życie przepisy dotyczące systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka oraz związanych z nimi obowiązków.
- Sierpień 2027: w tym terminie dojdzie do pełnego wdrożenia regulacji dotyczących systemów wysokiego ryzyka.
Jak widzisz, już w styczniu najważniejsze przepisy AI ACT- u będą obowiązywać właściwie wszystkich przedsiębiorców!
Nie daj się nabrać, że to tylko dla tych największych. O zakazanych praktykach jeszcze napiszę, ale już teraz możesz o nich dowiedzieć się więcej sprawdzając moje szkolenie o legalnej sztucznej inteligencji oraz kurs online o #LgalnejAutomatyzacji wraz z technicznymi wskazówkami ekspertów jak do niej podejść!
czyli AI vs. PRAWO
#Legalna Automatyzacja
Zakres AI Act – Czego dotyczy regulacja?
AI Act reguluje kluczowe kwestie związane z AI, czyli:
- Określenie ryzyka – zdefiniowanie ryzyk związanych z wykorzystaniem poszczególnych modeli sztucznej inteligencji.
- Obowiązki producentów, dostawców, twórców i użytkowników – AI Act nakłada odpowiednie wymogi w zależności od kategorii ryzyka.
- Zasada transparentności – rozporządzenie wprowadza zasadę, zgodnie z którą użytkownik powinien wiedzieć, że ma do czynienia z AI.
- Ochrona praw obywateli – priorytetem AI Act jest ochrona podstawowych praw obywateli UE, w związku z czym rozporządzenie odnosi się do kwestii związanych z ochroną tych praw.
- Nadzór nad przestrzeganiem AI Act – rozporządzenie określa zasady nadzoru nad przestrzeganiem obowiązków i wytycznych związanych z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji, wyznacza organ nadzoru oraz wysokość kar za naruszenie regulacji.
- Zakazane praktyki – akt określa, jakie sposoby wykorzystywania sztucznej inteligencji są niedozwolone.
Dlaczego AI Act jest ważny?
AI Act zapewnia przejrzystość i bezpieczeństwo korzystania z AI, chroniąc obywateli przed jej nadużyciami, jak np. modulowanie głosu czy manipulowanie wizerunkiem osób.
Rozporządzenie ma również na celu ujednolicenie zasad dotyczących wykorzystywania AI w Unii Europejskiej, nakładając na państwa członkowskie obowiązek wdrożenia regulacji, co zapewni równą ochronę dla obywateli z całej UE.
Dodatkowo AI Act nakłada obowiązki na twórców AI, zapobiegając potencjalnym negatywnym skutkom technologii.
Kogo dotyczy AI Act?
AI Act dotyczy:
- Firm tworzących lub sprzedających systemy AI na rynku europejskim,
- Użytkowników narzędzi AI w Unii Europejskiej,
- Dostawców spoza UE, którzy oferują swoje narzędzia AI w Europie,
- Importerów i dystrybutorów technologii AI,
- Producentów wprowadzających na rynek UE technologie AI pod własną marką,
- Przedstawicieli firm dostarczających narzędzia AI spoza Unii Europejskiej,
- Osób z UE, na które sztuczna inteligencja może mieć wpływ.
Jak widać, AI Act może wpływać na każdego z nas. Korzystasz ze sztucznej inteligencji w pracy, w życiu prywatnym, wykorzystujesz ją do swojego biznesu? AI Act będzie dotyczył również Ciebie!
Dystrybutor, importer, dostawca, operator – czy jesteś jednym z nich?
Jeśli chodzi o podmioty, które podlegają pod AI Act, dla przedsiębiorców szczególnie istotne może być to, czy AI Act będzie nakładał na nich szczególne obowiązki w zakresie wykorzystywania sztucznej inteligencji.
Dla ułatwienia oceny, czy przedsiębiorca podlega szczególnym regulacjom AI Act, warto bliżej przyjrzeć się definicjom dystrybutora, importera, dostawcy czy operatora w rozumieniu AI Act, ponieważ to w szczególności te podmioty będą zobowiązane do realizacji określonych obowiązków.
Zgodnie z AI Act:
- Dostawcą – jest każda osoba fizyczna lub prawna, organ publiczny, agencja lub inny podmiot, który tworzy systemy sztucznej inteligencji lub modele ogólnego zastosowania albo zleca jego rozwój.
- Importerem – jest osoba fizyczna lub przedsiębiorca z siedzibą w Unii Europejskiej, który sprowadza i sprzedaje system sztucznej inteligencji pochodzący od firmy lub osoby spoza UE, pod ich nazwą lub marką.
- Dystrybutor – to osoba fizyczna lub przedsiębiorca, który nie jest dostawcą ani importerem, ale zajmuje się udostępnianiem systemu sztucznej inteligencji na rynku Unii Europejskiej.
- Operator – to osoba fizyczna lub przedsiębiorca, który może być dostawcą, producentem, użytkownikiem, upoważnionym przedstawicielem, importerem lub dystrybutorem systemu.
Zapoznaj się z artykułem “Legalne korzystanie z AI. Czy używanie narzędzi sztucznej inteligencji jest legalne?”
Czy AI Act dotyczy sklepów internetowych?
Odpowiedź co do tego nie jest jednoznaczna i brzmi – to zależy. Zastanawiasz się od czego? Od tego, czy sprzedawca wykorzystuje w swoim sklepie internetowym procesy wspomagane przez sztuczną inteligencję. Jeśli np. sprzedawca decyduje się na wprowadzenie w swoim sklepie procesów sterowanych przez AI, takich jak analiza danych i dostosowywanie ofert do preferencji klientów czy wykorzystywanie chatbota, to w takim przypadku sprzedawca będzie uznany za podmiot podlegający pod przepisy AI Act jako użytkownik narzędzi AI.
Czy AI Act dotyczy małych przedsiębiorców?
Podobnie jak w przypadku sklepów internetowych, tak również w przypadku małych przedsiębiorców, to czy będzie miał do nich zastosowanie AI Act, zależy od pewnych czynników. Przede wszystkim najistotniejsze jest to, czy przedsiębiorca pełni rolę dostawcy, importera, dystrybutora lub operatora systemów opartych na sztucznej inteligencji.
Oczywiście również w przypadku, gdy mały przedsiębiorca będzie wykorzystywał sztuczną inteligencję w swoim przedsiębiorstwie zarówno na stronie internetowej np. w postaci chatbota, jak i w organizacji np. do mierzenia efektywności pracowników itp., będzie podlegał pod AI Act.
Kogo AI Act nie dotyczy?
Mimo że katalog podmiotów, których będą dotyczyły przepisy AI Act, jest szeroki, są również takie podmioty, które pomimo korzystania ze sztucznej inteligencji nie będą miały obowiązku stosowania się do przepisów wynikających z rozporządzenia. To przede wszystkim:
- Osoby korzystające z systemów sztucznej inteligencji poza działalnością zawodową, dla celów prywatnych,
- Konkretnych systemów sztucznej inteligencji przeznaczonych do określonych celów, np. systemy sztucznej inteligencji dla celów wojskowych, obronności państwa itp.,
Działań badawczych czy rozwojowych poprzedzających wdrożenie określonych systemów sztucznej inteligencji.
Ryzyko wynikające ze stosowania sztucznej inteligencji – rodzaje ryzyka według AI Act
Główną zasadą rozporządzenia jest działanie oparte na ryzyku, wobec czego AI Act wyróżnia systemy sztucznej inteligencji poprzez ryzyko, jakie generują i są to:
- Zakazane praktyki – systemy o niedopuszczalnym ryzyku, to rodzaj sztucznej inteligencji, której wykorzystywanie jest zabronione w UE, są to systemy, które m.in. pozwalają manipulować lub wpływać na użytkowników, dyskryminują lub krzywdzą użytkowników itp., np. systemy sztucznej inteligencji modulujące głos, tworzenie filmów z osobami, które nie brały udziału w ich nagrywaniu itp.
- Systemy AI wysokiego ryzyka – to systemy, wobec których UE nakłada rygorystyczne standardy i obowiązki, np. systemy do rekrutacji, oceny zdolności kredytowej itp.
- Systemy o ograniczonym ryzyku (Modele AI ogólnego przeznaczenia) – to systemy, które oddziałują na użytkowników, ale nie niosą ze sobą wysokiego dużego ryzyka wpływu na użytkowników, są to np. chatboty czy programy do tworzenia spersonalizowanych treści.
- Systemy o minimalnym ryzyku – są to systemy, które nie klasyfikują się do ryzyk wskazanych powyżej, oraz które nie wywołują szczególnego wpływu na użytkowników, takim systemem może być np. filtr spamu.
Każdy twórca, producent czy dystrybutor systemów AI powinien rozważyć, do jakiej kategorii systemów sztucznej inteligencji i do jakiej kategorii ryzyka zalicza się jego produkt, aby dostosować się do wymogów rozporządzenia.
Zapoznaj się także z gościnnym wywiadem u Anny Prończuk-Omiotek. Cała rozmowa podzielona jest na sekcje, więc łatwo znajdziesz interesujący Cię fragment, choć zachęcam do wysłuchania całości. Nawet jeśli myślisz, że wiesz już wszystko, to prawdopodobnie i tak wyciągniesz cenne informacje z naszej rozmowy.
Jakie obowiązki ma przedsiębiorca, jeśli dotyczy go AI Act?
Podstawowym obowiązkiem każdego podmiotu, który podlega pod AI Act, jest konieczność informowania o tym, że określone treści, obrazy, dźwięki, materiały wideo itp. zostały wygenerowane przez sztuczną inteligencję.
Oprócz tego rozporządzenie nakłada na te podmioty szereg innych obowiązków zależnych od tego, jakiego rodzaju ryzyka system sztucznej inteligencji wykorzystują.
Tak np. w przypadku systemów wysokiego ryzyka, podmioty je stosujące mają np. obowiązek wdrożenia systemów zarządzania ryzykiem przez cały cykl życia systemu AI, przygotowania odpowiedniej dokumentacji technicznej czy bieżącego rejestrowania zdarzeń związanych z wykorzystywanym systemem.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat obowiązków związanych z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji? Koniecznie śledź stronę Kancelarii #LBO, już niedługo pojawi się wpis na blogu dotyczący obowiązków podmiotów korzystających z systemów sztucznej inteligencji!
Podsumowanie
AI Act to przełomowa regulacja Unii Europejskiej, która wprowadza jasne zasady dotyczące tworzenia i stosowania sztucznej inteligencji. Jej celem jest zapewnienie etycznego i bezpiecznego wykorzystywania AI, przy jednoczesnym wsparciu dla innowacji technologicznych.
AI Act określa różne poziomy ryzyka dla systemów AI – od minimalnego do niedopuszczalnego – rozróżnia systemy sztucznej inteligencji w zależności od tego, jakie ryzyko generuje ich wykorzystywanie i dostosowuje wymogi prawne do każdego z nich. Regulacja obejmuje szerokie grono podmiotów podlegających pod przepisy rozporządzenia, nakładając na nich obowiązki, w szczególności w zakresie transparentności oraz ochrony praw obywateli, co ma na celu minimalizowanie potencjalnych zagrożeń związanych z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji.
Wprowadzanie AI Act to niewątpliwie ważny krok w kierunku ujednolicenia przepisów dotyczących sztucznej inteligencji w Europie, co pozwoli na rozwój tej technologii w bezpieczny i odpowiedzialny sposób.
Na zakończenie jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji z radcą prawnym, skontaktuj się ze mną. Z przyjemnością omówię z Tobą WYBRANE TEMATY od strony prawno-praktycznej. Napisz do mnie na ten e-mail >> kontakt@legalnybiznesonline.pl lub od razu sprawdź ofertę konsultacji TUTAJ.
Wszystkiego Legalnego!
Ilona Przetacznik & #LBO Team
