Wyjazd na Wielkanoc do rodziny?

Czas czytania: 7 minut

Co na to przepisy?

Zastanawiasz się, czy możesz wyjechać na Wielkanoc w rodzinne strony? Odwiedzić znajomych i rodziców? Czy możliwy jest wyjazd na Wielkanoc?

Otrzymałam takie pytanie od znajomego:

Czy uważasz że kara za wyjazd do rodziny na święta może zostać nałożona? Zgodnie z obecnymi ustawami?

Aktualizacja o nowe rozporządzenie z 10 kwietnia w treści!

Rozporządzenie a wyjazd na Wielkanoc

Do tej pory zostało wydanych kilka rozporządzeń ws. zagrożenia epidemicznego oraz ws. ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii.

Z treści Rozporządzenia z 24.03. 2020 r. wynika, że w okresie od 25 marca do 11 kwietnia zakazuje się na obszarze Polski przemieszczania się osób przebywających na tym obszarze. I to jest pewne.

Kolejne rozporządzenie z 31 marca wprowadziło podobne zasady w swej treści, modyfikując termin obowiązywania.

I wreszcie, najnowsze z 10 kwietnia znowu wydłużyło terminy obowiązywania zakazów i nakazów związanych z koronawirusem i zmniejszeniem jego rozprzestrzeniania się.

Nowe terminy obowiązywania zakazów

Nowe rozporządzenie z 10 kwietnia 2020 r. wprowadziło nowy termin obowiązywania ogólnego zakazu przemieszczania się.

Brzmi on tak:

Do dnia 26 kwietnia 2020 r. wstrzymuje się przemieszczanie się pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Pozostała treść praktycznie się nie zmienia.

Wyjątki, czyli kto może się przemieszczać?

Są jednak pewne wyjątki od zakazu przemieszczania się. Kto może się przemieszczać?

Przemieszczać mogą się osoby w celu:

1. wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
2. zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
3. wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;
4. sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.

Jak wynika z powyższego, jeśli nie należysz do powyższych wyjątków, to nie możesz się przemieszczać.

Co z przedsiębiorcami i wyjazdem do pracy?

Kolejne rozporządzenie z dnia 31 marca wskazuje na podobne wyjątki od ogólnego zakazu przemieszczania się.

Wskazało datę od dnia 1 kwietnia do dnia 11 kwietnia 2020 r.

Dokładnie te same wyjątki wskazuje rozporządzenie z 10 kwietnia 2020 r. zmieniając oczywiście okres obowiązywania.

Wyjątki stanowią, że można przemieszczać się w celu:

1. wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
2. zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
3. wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;
4. sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.

Zatem, jeśli chcesz pojechać do domu i znajdziesz usprawiedliwienie w powyższych warunkach nie otrzymasz mandatu.

Jeśli jesteś przedsiębiorcą to możesz zatem liczyć na “pozwolenie”.

Czy każdy otrzyma mandat za wyjazd na Wielkanoc?

Tego nie wiem. Policja dosyć enigmatycznie wypowiada się na ten temat.

Przepisy jednak wskazują jasno, że jest zakaz przemieszczania się, z powyższymi warunkami.

Niektórzy twierdzą, że te zakazy wydane są bezprawnie. Różne jest do tego podejście, ale pewne przepisy mamy. To czy one są zgodne z Konstytucją to już inna sprawa…

Rozporządzenie zakazujące (wprowadzające ograniczenia) może zostać wydane na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284, 322 i 374).

Oczywiście pojawiają się głosy, że zakazy te są niezgodne z Konstytucją, dlatego że nie został wprowadzony stan wyjątkowy.

Nawet jeśli tak jest, to trzeba będzie udowodnić to przez sądem, w związku z nie przyjęciem mandatu. A czy ktoś chce decydować się na taką drogę? Na pewno długą i niepewną…? To już zależy od konkretnego przypadku, jednak zobacz co na to wszystko Rzecznik Praw Obywatelskich (o tym dalej).

Jak można sobie z tym poradzić?

Pewnie znajdą się sposoby na wyjazd. Przykład:

• jeśli prowadzisz działalność w miejscu zamieszkania swoich rodziców możesz tam jechać – w końcu tam też jest miejsce wykonywania działalności gospodarczej
• gdy jesteś tam zamieszkujesz lub jesteś zameldowany – też pewnie się wytłumaczysz
• albo gdy jedziesz 12-go kwietnia – też już będzie po zakazie, jednak nie wiadomo, czy coś się w tym temacie nie zmieni.

Jakie kary grożą za złamanie zakazu wyjazdu na Wielkanoc?

Już z pewnością słyszałeś, że policjanci nakładają kary za złamanie zakazu przemieszczania się i wyjazd na Wielkanoc. Z jakich przepisów one wynikają?

Kodeks wykroczeń i art. 65 a dodany ustawą z 31 marca brzmi tak:

Art. 65a. Kto umyślnie, nie stosując się do wydawanych przez funkcjonariusza Policji lub Straży Granicznej, na podstawie prawa, poleceń określonego zachowania się, uniemożliwia lub istotnie utrudnia wykonanie czynności służbowych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”.

Kary pieniężne

Kolejny artykuł z ustawy z 31 marca o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (to jeszcze inne rozporządzenie) mówi tak:

Art. 48a. 1. Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosuje się do ustanowionych na podstawie art. 46 lub art. 46b nakazów, zakazów lub ograniczeń, o których mowa w:

1) art. 46 ust. 4 pkt 1 lub w art. 46b pkt 5 i 9–12, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł;
2) art. 46 ust. 4 pkt 2 lub w art. 46b pkt 3, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 30 000 zł;
3) art. 46 ust. 4 pkt 3–5 lub w art. 46b pkt 2 i 8, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 30 000 zł;
4) art. 46 ust. 4 pkt 6, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 10 000 zł;
5) art. 46 ust. 4 pkt 7 lub w art. 46b pkt 4, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 10 000 zł.

[ wymierza je, w drodze decyzji administracyjnej, państwowy powiatowy inspektor sanitarny i państwowy graniczny inspektor sanitarny ]

2. Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie wykonuje decyzji, o których mowa w art. 47 ust. 4, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł.

[ wymierza odpowiednio wojewoda albo minister właściwy do spraw zdrowia ]

Wyjaśnienie

Pięknie. Numerki numerkami. O co chodzi z tymi artykułami? I za co jest kara?

Nas najbardziej interesuje pierwszy punkt, czyli art. art. 46 ust. 4 pkt 1 lub w art. 46b pkt 5 i 9–12 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Pierwszy mówi o tym, że w rozporządzeniu można ustanowić czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się, co zostało zrobione.

Podobnie w przypadku kwarantanny

Kolejny mówi już o kwarantannie i o tym, że w rozporządzeniu można ustanowić :

• obowiązek poddania się kwarantannie
• miejsce kwarantanny;
• zakaz opuszczania miejsca kwarantanny;
• czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia;
• nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów;
• nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;

Niewątpliwie, to też występuje w rozporządzeniu.

Reasumując, może znaleźć się podstawa do nałożenia na osobę łamiącą zakaz kary pieniężnej w wysokości od 5 do 30 000 złotych!

Co na to Rzecznik Prawo Obywatelskich?

RPO sceptycznie wypowiada się na temat nałożonych zakazów. W swojej krytycznej opinii napisał w skrócie:

Rada Ministrów nie mogła swym rozporządzeniem z 31 marca generalnie zakazać przemieszczania się osób – można to wprowadzić jedynie ustawą  

Tylko w ten sposób można też ograniczyć udział w obrzędach religijnych – wskazuje RPO

Wątpliwości budzi też limit 5 osób podczas sprawowania kultu religijnego, skoro więcej osób może przebywać np. w sklepach czy środkach transportu.

Z kolei niemożliwy do stosowania jest nakaz poruszania się pieszych w odległości 2 m od siebie. Jest on zaś zupełnie niezasadny co do małżeństw, partnerów czy rodzica z dzieckiem

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił premierowi Mateuszowi Morawieckiemu swe uwagi ws. rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

RPO rozumie wprowadzanie ograniczeń swobody przemieszczania się i kontaktów społecznych. Niemniej po raz kolejny podkreśla, że ograniczenia te – szczególnie z uwagi na obecną trudną sytuację – muszą być wprowadzone z poszanowaniem konstytucyjnych standardów ochrony podstawowych praw i wolności.

Co może rząd, jeśli nie wprowadził stanu wyjątkowego?

Według RPO, w przypadku stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemiologicznego  – Rada Ministrów może określić rozporządzeniem:

• zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego,
• rodzaj stosowanych rozwiązań.

W ramach upoważnienia z rozporządzenia, które zostało wydane można było wskazać jedynie sposób przemieszczania się oraz zakres jego ograniczenia. A nie ogólny zakaz przemieszczania się, a tym samym wyjazd na Wielkanoc do rodziny.

Według rzecznika, ogólny zakaz przemieszczania się narusza art. 92 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

Stanowi to jednocześnie o naruszeniu art. 31 ust. 3 Konstytucji, wskazującym warunki ograniczenia w zakresie korzystania z praw i wolności, do których nieodzownie należy ustanowienie ograniczeń w drodze regulacji ustawowej.

Kult religijny

To samo dotyczy sprawowania kultu religijnego.

Według RPO uczestniczenie w obrzędach religijnych może zostać ograniczone jedynie w ustawie. W konsekwencji żaden organ władzy wykonawczej, w tym Rada Ministrów, nie może  określać granic wolności uzewnętrzniania religii.

Poza tym wszelkie ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii nie mogą mieć formy zakazu. Stanowi to bowiem ograniczenie istoty wolności z art. 53 Konstytucji.

Więcej znajdziesz na stronie Rzecznika tutaj.

Mam nadzieję, że powyższy wpis był dla Ciebie pomocny. Jeśli masz pytania – zadaj je w komentarzu lub napisz na kontakt@legalnybiznesonline.pl w celu umówienia konsultacji indywidualnej.

Masz sporo pytań dotyczących Tarczy Antykryzysowej? Kup e-book Tarcza Antykryzysowa w pytaniach i odpowiedziach.

Przepisy prawne

Ciągle się zmieniają. Wręcz z godziny na godzinę. Ten artykuł pisałam zanim ukazał się oficjalny tekst rozporządzenia z 10 kwietnia. Trzeba było go więc trochę zaktualizować.

Przepisy o których wspominałam to:

• USTAWA z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19,
• Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
• ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii , które uchyliło to samo rozporządzenie z 31 marca (o takim samym tytule),
• USTAWA z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw,
• Kodeks wykroczeń
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Przedsiębiorca konsumentem i nie tylko – zmiany w prawie od czerwca?

Praca zdalna a koronawirus – o czym należy pamiętać?

Tarcza Antykryzysowa a zwolnienie z ZUS

Wszystkiego Legalnego!

Ilona Przetacznik, radca prawny

Stan prawny na dzień 10.04.2020 r. po aktualizacji i ukazaniu się w tym dniu nowego rozporządzenia (liczą się godziny! :))